Những thay đổi quân hàm và cấp hiệu Quân hàm quân đội Liên Xô 1940-1943

Bộ Tư lệnh Tối cao

Tướng và Đô đốc

Các cấp bậc Tướng và Đô đốc trong Hồng quân được ban hành vào ngày 7 tháng 5 năm 1940 bởi các Nghị định Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô "Về việc thiết lập các cấp bậc quân hàm chỉ huy cấp cao Hồng quân" và "Về việc thành lập các cấp bậc quân hàm chỉ huy cấp cao Hồng Hải quân".

Vào ngày 8 và 11 tháng 5 năm 1940, các Lệnh Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô đã được công bố bằng các Lệnh Bộ Dân ủy Quốc phòng Liên Xô số 112 và Bộ Dân ủy Hải quân Liên Xô số 233 tương ứng.

Theo các lệnh này, các cấp bậc quân sự các sĩ quan chỉ huy cấp cao Hồng quân và Hồng Hải quân Liên Xô đã được ban hành:


Lục quân	Tư lệnh Binh chủng	Hồng Hải quân	Hậu cần	Duyên hải	Kỹ thuật Hải quân
Pháo binh	Không quân (gồm Hàng không Hồng Hải quân)	Binh chủng Xe tăng	Binh chủng Thông tin	Binh chủng Công binh	Binh chủng Kỹ thuật (hóa chất, đường sắt, ô tô, trắc địa)
Cấp cao
Nguyên soái Liên Xô	Không có tương đương
Đại tướng	Không có tương đương	Đô đốc hạm đội	Không có tương đương
Thượng tướng	Thượng tướng Pháo binh	Thượng tướng Không quân	Thượng tướng Xe tăng	Thượng tướng Thông tin	Thượng tướng Công binh	Thượng tướng Kỹ thuật	Đô đốc	Thượng tướng Quân nhu	Thượng tướng Duyên hải	Kỹ sư Đô đốc
Trung tướng	Trung tướng Pháo binh	Trung tướng Không quân	Trung tướng Xe tăng	Trung tướng Thông tin	Trung tướng Công binh	Trung tướng Kỹ thuật	Phó Đô đốc	Trung tướng Quân nhu	Trung tướng Duyên hải	Kỹ sư Phó Đô đốc
Thiếu tướng	Thiếu tướng Pháo binh	Thiếu tướng Không quân	Thiếu tướng Xe tăng	Thiếu tướng Thông tin	Thiếu tướng Công binh	Thiếu tướng Kỹ thuật	Chuẩn Đô đốc	Thiếu tướng Quân nhu	Thiếu tướng Duyên hải	Kỹ sư Chuẩn Đô đốc

Các bài viết trên các báo tháng 5 và tháng 6 năm 1940 đã nhấn mạnh tầm quan trọng và quyền hạn cấp tướng và đô đốc Liên Xô, ghi nhận trách nhiệm và vai trò của những người mang cấp bậc này trước đất nước và lịch sử:

Các tướng chuẩn bị chiến đấu và lãnh đạo lực lượng vũ trang của nhân dân ra mặt trận trận. Trên chiến trường, họ thực hiện học thuyết quân sự Liên Xô.
— báo "Sao đỏ", ngày 5/6/1940

Sinh mạng hàng nghìn, hàng vạn chiến sĩ được giao cho những sĩ quan tối cao. Những người chỉ đạo trận chiến và vận hành tốt nhất các lực lượng và trang thiết bị sẵn có. Những người chịu trách nhiệm về kết quả trận chiến, về sự thất bại quyết định của kẻ thù. Một khối nhân dân khổng lồ, toàn bộ cơ quan mạnh mẽ chiến tranh hiện đại phải kiên quyết tuân theo ý chí người sĩ quan tối cao, thực hiện linh hoạt chính xác các mệnh lệnh và quyết định của họ.
— báo "Sao đỏ", ngày 9/5/1940, bài "Các tướng lĩnh Hồng quân"

Vào ngày 06/04/1940, Hội đồng Dân ủy Liên Xô, theo sự trình bày ủy ban chính phủ được thành lập đặc biệt, đã phong quân hàm cấp tướng cho 556 sĩ quan đứng đầu Hồng quân và 116 chỉ huy đứng đầu Hồng Hải quân.

Các đại tướng đầu tiên Quân đội Liên Xô là Georgy Konstantinovich Zhukov, Kirill Afanasyevich Meretskov và Ivan Vladimirovich Tyulenev; trước khi chiến tranh bắt đầu, bổ sung lực lượng “bảo vệ biên giới Liên Xô” gồm Iosif Rodionovich Apanasenko (Tư lệnh Phương diện quân Viễn Đông) và Dmitry Grigoryevich Pavlov (Tư lệnh Quân khu đặc biệt phía Tây) và một số Thượng tướng, Đô đốc khác. Tuy nhiên, trong vài tháng đầu tiên, các tướng lĩnh mới được phong quân hàm vẫn tiếp tục mặc đồng phục với cấp hiệu cũ. Cấp hiệu mới đã được phê chuẩn cùng với đồng phục mới các tướng lĩnh vào ngày 12-13 tháng 7 (Nghị quyết Bộ Chính trị và Hội đồng Dân ủy, Lệnh NKO 212). Vào tháng 8 năm 1941, sau khi chiến tranh nổ ra, cấp hiệu được thay thế bằng vải kaki, và những ngôi sao vàng được thay thế bằng những ngôi sao sơn màu xanh lá cây.

Bộ chỉ huy

Vào ngày 1 tháng 9 năm 1939, Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô đã thông qua Luật nhiệm vụ quân sự và công tác quân sự. Luật đã thay đổi hệ thống cấp bậc quân hàm chỉ huy và chính trị viên, thiết lập các cấp bậc như Trung tá (подполковник) và Chính ủy tiểu đoàn cấp cao (старшего батальонного комиссара). Đây là lý do đầu tiên để thay đổi hệ thống cấp hiệu hiện có, lý do thứ hai là kết quả cuộc chiến với Phần Lan, cho thấy sự cần thiết phải tăng quyền hạn bộ chỉ huy và làm cho hình ảnh sĩ qyab chỉ huy được phân biệt đặc biệt với các sĩ quan khác.

Vào ngày 25 tháng 7 năm 1940, Bộ Chính trị đã xem xét vấn đề cấp hiệu mới. Theo quyết định Bộ Chính trị vào cùng ngày, Nghị định Hội đồng Dân ủy Liên Xô đã được thông qua, và vào ngày 26 tháng 7 - Lệnh Ủy viên Nhân dân Bộ Dân ủy Quốc phòng Liên Xô đã được ban hành. Theo các tài liệu này:

cấp hiệu trên tay áo mới được ban hành với chữ V đỏ và vàng kết hợp với nhau;
cấp hiệu đeo vai sĩ quan chỉ huy được làm bằng chỉ vàng;
phù hiệu các quân binh chủng trên cấp hiệu quân nhân chính trị là bắt buộc;
ban hành phù hiệu cho các sĩ quan chính trị (ngôi sao năm cánh) không thay đổi.

Sự gia tăng mạnh về quy mô các lực lượng vũ trang đã dẫn đến sự gia tăng về số lượng trong bộ chỉ huy Hồng quân và quân đội NKVD. Kết quả là, thiếu nguyên liệu vàng để mạ vàng 2% cho cấp hiệu và cấp hiệu tay áo. Vào đầu năm 1941, được phép mạ vàng 1% và cũng được sử dụng chỉ rẻ hơn từ lụa mạ vàng.

Vào tháng 1 năm 1941, trong thời chiến, các nhân viên chỉ huy được trang bị một chiếc áo vét-tông ca-pốt có cấp hiệu bằng vải kaki, phù hiệu bằng đồng quân binh chủng, "hình khối" và "tà vẹt" màu, cũng như cấp hiệu trên tay áo.

Vào tháng 8 năm 1941, tất cả các cấp hiệu có màu đều bị bãi bỏ trong quân đội. Kể từ mùa thu năm 1941, tất cả các hình "tà vẹt", "khối" và "thoi" có màu xanh lục đều được sản xuất tập trung, tuy nhiên, cấp hiệu tạm thời tự chế thường được sử dụng, bao gồm các phương pháp nhuộm màu nền cấp hiệu và phù hiệu quân binh chủng.

Cấp hiệu ở cổ tay áo không thay đổi.